Korte Termijn Besef – (Macaroni Dialogen 16)

Zo, Meneer Van der Harst, bent u er klaar voor?

Pa knikt, hij is klaar.. Kom maar op, zie ik hem denken. Ik zie ook dat hij het spannend vindt, deze test.

Het duurt maar even, Meneer Van der harst, een kwartiertje.
De ouderenverpleegkundige, M, praat rustig. Hij is voor de 2e keer op bezoek bij Pa, en het zal ook niet de laatste keer zijn. Is de bedoeling.

We doen samen 30 vragen en opdrachtjes, en daar kunt u punten mee verdienen, één punt per vraag. M legt het kalm uit.Pa vindt M ‘wel een gezellige kerel’, zei hij na de eerste kennismaking, twee weken eerder. Zij kunnen allebei aardig kletsen, dat helpt ook wel.
Het is niet moeilijk, hoor. Het is een spelletje, een kwisje. Stelt M Pa gerust,

Pa is via de huisarts aangemeld voor het project ‘Ouderenzorg in de Wijk’. Zo wil men zelfstandig wonende ouderen in het oog houden, hun welzijn monitoren, problemen signaleren, om zo nodig (extra) zorg te kunnen regelen. De kernvraag wat Pa betreft: ‘Hoe redt hij het om als 91 plusser veilig verantwoord alleen te wonen?’ Voor de duidelijkheid: iets anders wil hij ook niet.

We beginnen met wat makkelijke vragen, meneer Van Der Harst.
Pa en M zitten aan de eettafel, als schakers tegenover elkaar, onder de semi-antieke lamp. De geheugentest is een nul-meeting, om te zien hoe het staat met Pa’s kennis, scherpte en vaardigheden.
Komt de eerste vraag: In welk jaar leven we nu?
Daar hoeft Pa niet over na te denken. Hij antwoordt vrijwel direct:Het is nu 1991….

Oeps, denk ik. M geeft geen krimp, maakt een notitie. Gaat vriendelijk door:

En welke maand is het nu, volgens u?
Februari… toch? Ja, februari… Nu is Pa minder stellig, voelt misschien dat het niet klopt. En terecht, het is 9 maart, 2021. Ook de exacte datum – vraag 3 – gaat mis. Volgens Pa is het ‘de 14e, of nee, de 15e?’ Hij vraagt het meer dan dat hij het zegt.

Goed, zegt M, dat noteer ik. En weet u dan ook welke dag van de week het nu is?
Eh, ja, dat weet ik, het is dinsdag. Want ze hebben vanmorgen de maaltijd gebracht, die komt altijd op dinsdag, en op vrijdag. Maar nu is het dinsdag!
En daarmee scoort Pa het eerste punt. Die is binnen, goed zo! Zegt M aanmoedigend.

Maar het is geen denderende start. Het maakt duidelijk, wat wij – familie – al langer ervaren. Pa krijgt moeite met zijn oriëntatie op de tijdlijn, en met zijn teruglopend KTG: Korte Termijn Geheugen.

Meneer Van Der Harst, we gaan verder met een woordspelletje. Let op, ik noem drie dingen, drie woorden, die moet u goed onthouden: Appel Tafel Sleutel.

M spreekt de drie woorden nadrukkelijk uit. En herhaalt: Appel Tafel Sleutel… Goed onthouden dus. Over een paar minuten vraag ik u of u die woorden weer kunt opnoemen. Maar we doen eerst een rekensommetje tussendoor. Kunt u een beetje hoofdrekenen? De opdracht is duidelijk, maar na het rekensommetje lukt het Pa niet om die woorden te herhalen. Met moeite komt er een appel bovendrijven.

Het hoofdrekenen gaat Pa wel heel goed af. Net als de rest van de opdrachtjes: iets tekenen, bepaalde bewegingen maken, een papiertje opvouwen. Al met al scoort Pa 24 punten van de 30 op de test.
En dat is ruim voldoende, vindt M, zeker gezien uw eerbiedwaardige leeftijd.

Pa is trots als een ‘Pauw met nieuwe Veren’ (een typische Pa uitspraak). Met die brede glimlach en die pretoogjes, oogt zijn bejaarde gezicht jaren jonger. De aandacht alleen al, het bezoek, het doet hem goed. Zeker nu de Macaroni-Coronacrisis al meer dan een jaar duurt.

Ik ben ook trots op Pa, vooral op zijn hoogst persoonlijke reactie bij de schrijfopdracht.
Meneer Van der Harst, schrijft u eens een zinnetje op. Maakt niet uit wat u schrijft, gewoon een korte zin, wat u maar te binnen schiet.
Bij deze opdracht gaat het om de cognitief-motorische vaardigheid van het schrijven. Het vasthouden van de pen, de bewegingen om letters en woorden te noteren. Maar het laat ook iets zien van de mentale status van de schrijver, de onderhuidse zieleroerselen.

Dit schreef Pa op, in zijn karakteristieke, semi-statige blokletters: IK WOON HIER HEEL FIJN EN GELUKKIG. TOT HET EINDE DER TIJDEN.

De titel van zijn biografie, dacht ik, briljant! Zeker goed voor een tegeltje. Deze zin geeft 100% aan hoe Pa er in staat: in het leven, in het besef dat zijn toekomst veel korter is dan zijn lange verleden. Dat Korte Termijn Besef is bij Pa volledig op orde. En hij vindt het OK, laat hij regelmatig weten.

Joh, misschien een jaar nog? Ik heb een mooi leven gehad. Het is ook wel mooi geweest. Als het zover is, laat mij hier maar de pijp uitgaan.

Hier: dat is zijn vertrouwde huisje, waar hij al bijna 50 jaar woont. Verkassen naar een zorgcentrum? Dat is voor hem een no go area. Aan ons om dat te respecteren, zo lang, als het kan.